Toen ik in 1976 naar de middelbare school ging vond ik dat een megastap, al zal ik het toen nooit zo benoemd hebben. De kloof tussen wat nu primair onderwijs genoemd wordt en het voortgezet onderwijs bleek te overbruggen, maar had tijd nodig. Verschillende docenten, wisselende lokalen, wijzigende roosters; elke dag was anders en bevatte talloze 'Schakelmomenten'. Nederlands was ook zo'n schakelmoment, met pater Brouwers aan het toenmalige Sint Jans-college in Den Haag. Een man die aansluiting met de jeugd zocht door schunnige momenten in te lassen waar ik toen van opkeek. 'Graag pfffagina 34 opslaan van Eenheid en Nuance', riep hij dan. En natuurlijk de gespeelde onschuld als wij hem verbaasd aankeken.
De titel van het boek begrijp ik nu beter dan dat het toen is doorgedrongen; als het al doorgedrongen was. En ik moet in het kader van de Europese ontwikkelingen heel erg hard aan terugdenken. Ik bedoel de ontwikkeling die zich aftekent in landen als Italië, België, Frankrijk en ook Nederland: de verrechtsing van de maatschappij. Lang heb ik gedacht dat de natuurlijke slingerbeweging bezig was; na een linkse periode komt een rechtse, enz. Maar ik herzie die mening. Wat ik in al die veranderingen opmerk, is de onvrede die er op veel plaatsen lijkt te heersen en als klap op de vuurpijl: de oorzaak van diezelfde onvrede (1) buiten jezelf leggen, (2) zoeken en (3) natuurlijk vinden en (4) direct aanwijzen: iemand anders!
Het is op zich knap dat 'iemand anders' in staat is mijn geluk in de weg staan. Er was een tijd dat in mijn jongere jaren dat ik dat ook echt geloofde; let wel, de hele maatschappij is daar wel op ingericht. Neem de kerk, maar ook de wat onschuldig ogende liedjes van André Hazes of soortgelijke smartlappen hebben dat vaak als thema. 'Je stal iets uit mijn hart...' Oh ja? Wat en hoe dan?! Is er een instrument waar ik geen weet van heb, die als een fileermes wat uit mijn hart weg kan snijden?! Dacht het niet! Nee, het zijn mijn gedachten over het geheel die op een bepaald moment destructief zijn; die mij rot doen voelen. En dat is niet te wijten aan iemand anders die aan een knopje draait waarop staat geschreven: ROT-gevoel; drukken a.u.b.!
Neem bijvoorbeeld willekeurige sportwedstrijden. Dan is het de scheidsrechter die vaak de oorzaak van het verlies is, of anders de ongelooflijke kracht van de tegenstander. Maar hoogstzelden krijg je te horen dat men die dag gewoon 'niet goed genoeg was'.
Het is het al te snel aangeleerd principe: ben je gevallen over een stuk speelgoed? Dan is het stout speelgoed. Het speelgoed krijgt een knal. En hup, daar begint het al...
En onvrede?! Gaat daarvoor niet hetzelfde op?! Wanneer ben je wel tevreden? Er bestaan zelfs sprookjes over, die velen nu niet meer (willen) kennen. De onvrede moet ook extern worden belegd, een zondebok is zo gevonden. De geschiedenis heeft ons dat helaas te vaak getoond. Barbertje moet hangen. En hebben we daarvan geleerd? Bar weinig, als je het mij vraagt.
De man die voor mij exemplarisch is voor 'het ongenuanceerde, alles over één kam scheren' is de door de wol geverfde Wilders. Ik heb eigenlijk best wel respect voor zijn vermogen om met één enkele zin een tegenstander te verlammen, zoals hij heeft gedaan bij Ella Vogelaar met zijn 'knettergek'. Job Cohen -doodknuffelen en thee drinken met imams- en ga zo maar door. Het lijkt wel hetzelfde als de Youp van 't Hek-opmerking 'wat ben je dan een Buckler-lul', waarna het merk Buckler van de Nederlandse markt is verdwenen.
Het venijn zit hem er in, dat in de praktijk 'De Vogelaar-wijken' nu goede opgang maken en er progressie waarneembaar is. De wijken veranderen echt ten goede, maar het beeld wat is blijven hangen is negatief. Net zoals bij Cohen is er het beeld dat hij met zijn schoenen uit thee aan het drinken is met de imams, terwijl dat niet een teken is van het daadkrachtige beeld wat hem ook kenmerkt. En ook Buckler bestaat nog steeds, maar wel over de Nederlandse grenzen heen. En daarbij zijn er nu zo veel alternatieve alcoholvrije biersoorten omdat het niet meer dom gevonden wordt als je er om vraagt. Maar het beeld is anders.
Ook wil ik niet bagatelliseren dat er in sommige wijken in Nederland, België of Frankrijk problemen zijn. In combinatie met de politiek, die helaas steeds vaker de kant van een 'one issue'-partij op gaat, zie hierboven met bv. de PVV, is het moeilijk om de nuance te blijven hanteren. De nuance tussen b.v. 'marokkanen' en 'kut-marokkanen'. De nuance tussen gedogen en niet gedogen. Met als doel te streven naar meer eenheid in de maatschappij door de overeenkomsten te benadrukken, zonder een totaalstaat te worden. Echt, we hebben het best wel goed in Nederland, maar ja, er zijn helaas misstanden. Die moeten aangepakt worden, elke dag weer; zonder oponthoud. Laat daar geen misverstand over zijn. Maar pas op dat onvrede niet je drijfveer wordt; de hoofdreden van je bestaan.
Vrede, de positieve benadering van onvrede, zit in ieder mens. Een kleine maar een belangrijke nuance.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten